Monday, August 15, 2005

1934: Sogod

This picture was taken in 1934. And as we can see, the view from Sogod remains the same -- Atulayan island (Sangay), the coastlines along the Albay-Camarines Sur boundary o maski gayud ngani su klase kan mga tinanom o awot.


*Title: "Albay province (Philippines), north of Tiwi village, looking north along coast" Photographer: Robert Larimore Pendleton, 1890-1957 Photographer's Note: "Tiwi...May 14, 1934. Looking North from road along coast N. of Tiwi. Sogod Barrio." ^American Geographical Society Library, University of Wisconsin-Milwaukee Library

Monday, January 10, 2005

1892: NOVENA sa Cagalagnan asin Caomauan ni NTRA. SRA. DE SALVACION

ENOT NA ALDAO

An magna tauong maguibo caining novena, pacalohod sa atubang nin ladauan nin Ntra, Sra. de Salvacion, pano nin tunay na pagtubod, magnurus na magtaram: Sa pagtandaan nin Santa Cruz, etc., asin pacatapos isonod an...

Pagsolsol nin Casalan.


Cagurangnan cong Jesucristo, Dios asin tauong totoo, Ama, caglalang, paraligtas asin paratubos nin sacong calag; huli can day mabilang na magna biyaya mo saco, patin huli ta mapapadusahan mo aco can daing tapus na silot sa infierno: naggnagnagayo-gnayo aco sa imo gnunian na patauadon mo aco can sacong magna casalan, pinagsosolsolan cong gayo iyan, asin naghoholao aco sa saimong atubang nin day nangag pagcasala liuat. Tabagni aco, Cagurangnan, can saimong mahal na gracia, asin huli sa masarig na pag-ampon nin saimong mahal na Ina asin Ina co man si Maria, itogot mo saco digdi caining novena an sacong hinahagad, sa orog na pag-omao saimo asin saiya, patin sa carahayan nin sacong macauugay na salag. Auot pa.


PAMIBI QUI SANTA MARIA.


O halangcao na Cagurangnan, Hade asin Ina ning pagkaherac, mahimoson na burabod nin pagcabuhay, hinanioga an magna inagragnay caining macaheracherac na paracasala na minadoloc saimo, tagnanging ipacamit mo saiya an caomayan nin hauac patin calag, na saiyang naiipuhan gnunian. Hiligna, Cagurangnan, na bacong basang sana an pagtauan ca samo nin lagnit na manisamong pintacasi. Ina ca nin pagcabuhay, ta sa saimo inaco nin quinaban an caomayan huli can saimong aquing si Jesucristo. Ina ca nin pacaligtas, huli ta sa saimong pagtabang, iliniligtas mo an magna calag sa pagcapainfierno, an magna hauac sa cahelagnan, siring sa dayaday na naquita asin ipinag-oosip. Pahilgnan, Cagurangnan, digdi caining halangcao mong titulo; mangyari sa saiya siring can nangyari sa iba, an totoong ina nin cabuhayan. Asin pacamte man saiya an capaladan nin madaling caomayan can saiyang magna cahelagnan, asin pacalinigui sa casalan huli can pagtios caiyan; tagnaning sa daculang caogmahan macapagpasalamat saimo sa saimong Santuario. Auot pa.


Omodong nin diit na panahon sa paquimaherac sa Reina nin lagnit can gracia na boot camtan sa pagnovena, asin pacatapus pataratarahon caining magna minasonod na--


PAMIBING HARAYOCONG.


M: amomoton cong Ina, sa gabos na panahon nin sacong pagcabuhay, guiromdoma acong macaheracherac na paracasala. Tara Cagurangnan Maria, et
A: rca nin Dios asin pararimpos nin lagnit, itogot mo saco an dacul na magna biyaya, ta gnaning maognisan patin mapagtagnisan co an sacong magna casalan. Tara Cagurangnan Maria, etc.
R: eina ini lagnit asin daga soroga aco asin ligtasan sa magna sugot nin sacong magna caiual. Tara Cagurangnan Maria, etc.
I: nang orog cabini nin sacong Dios asin Cagurangnan, itogot mo saco an sacong hinahagad digdi caining novena, asin graciang caipuhan sa pagcaligtas co. Tara Cagurangnan Maria, etc.
A: bogada asin pailihan co, soroga aco sa macatacottacot na horas nin sacong pagcagadan, asin bucasi saco an tata nin lagnit. Tara Cagurangnan Maria, etc.


PAMIBI NI SAN BERNARDO.


Guiromdoma, oh maugayon na Virgen Maria! na day pa sagcod nadagnog, na an siisay man na naquimaherac asin naquitumabang saimo, day mo hininaniog. Bilog an sacong pagsarig, minadoloc aco saimo Virgen, Reina nin magna virgenes, asin minsan natataguman aco can gabat nin sacong magna casalan, nagnagnahas aco lomohod sa saimong mahal na atubang. Hare man pagbasangbasagna an sacong magna paquimaherac, ata baya hinanioga, asin togotan saco. Auot pa.


Tolos man sana babasahon an minasonod na paghorophorop, na pagliliuatliuaton sa aroaldao nin pagnovena.


PAGHOROPHOROP SA ENOT NA ALDAO.


Paghorophoropa nin marahay, paralingcod ni Maria, na an enot na caipuhan tagnaning macamtan an biyaya huli sa pagtabang caining mahal na Cagurangnan, iyo an marahay na camugtacan nin calag, sa casayodan, na an calag day namumugtac sa casalan na mortal, huli ta nagconfesal, o con huli man ta nagsolsol can pagsolsol na contricion, na caiba an pagholao, na magconfesal sa madaleng panahon. Ta paano dao an pangahas mo na maquiatubang ca sa trono ni Maria, tagnaning ipaquimaherac ca sa saiyang mahal na Aqui, con ini naoognis saimo, huli can daracol mong casalan? Bacong capagnahasan an pagdoloc qui isay man sa paquimaherac nin tibaad na, con can horas man sana nin paghahagad pinagduduagui?


Minsan daculaon an pagcamoot nin Dios sa banalon niyang Ina, an pagcaognis niya sa casalan daculaon na gayo, na igo nang macasayang can masarig na pagtabang ni Maria. Caya, liniga an saimong calag, uag-uagan an magna ramong nin casalan, pumarigos ca sa macabubuhay na tubig nin Penitencia, na tinogdas can pagcaherac nin satong marahay na Dios.


Paghorophoropa an sa imong pagcabuhay, siasatang marahay an cabilagnan nin sa imong magna casalan, buybuyan gabos sa sarong confesor, sellohe an saimong pagsolsol nin sarong marahay na pacomulga, asin caiyan naguibo mo an orog na caipuhan tagnaning macamtan mo an saimong magna catuyohan.Minsan gurano cadacol asin cadadaracol can saimong magna casalan, minsan gurano caraot can saimong pagcabuhay, hihilignon ca nin Dios, siring caidtong aquing mapagsamuang na buminalic saiya, asin ta patatauadon ca.


Digdi sa daculang capacumbabaan paghorophoropon mo nin diit na panahon an saimong magna casalan, maghagad cang tauad caiyan, na ibanhan mo nin totoong pagholao na magconfesal.


PAMIBING HURI SA GABOS NA ALDAO.


Reina nin lagnit asin daga, parasorog nin pintacasi niamo, na magpoon dihan sa saimong magayon na simbahan sa Joroan nag-aataman ca sa samo na saimong magna aqui, arog sa sarong Inanag mamomoton, asin ta tinatabagnan mo cami sa cahaditan: magdalitang hinanioga, Senora, an magna paquimaherac caining orog na paracasala, na iyo an orog na nagcacaipo can mamomoton mong pagragna. Bacong iyo mong hilignon an saiyan magna casalan, Cagurangnan, ta iyong macacapagpasuhay can mamomoton mong lauog: iyo mong hilignon an macaheracherac niyang camugtacan, asin caheracan mo siya. Minahagad can caomayan nin hauac patin calag sa orog na paglingcod asin pagsamba saimo, asin tagnaning magpoon gnonian manibagong sacsi asin parabantog can saimong capangyarihan patin pagcaherac. Caya, tabagni, oh mahal na Ina, mantang naheheracon cang gayo; tabagni, oh Reina, nantang mapangyari ca. Hagadang itogot saiya an quinacaipuhan sa lagnitnon na Cagrogaring, asin ta hihinaniogon ca. Salus infirmorum, Ora pro nobis. Caomayan nin magna naghehelang, ipamibi mo cami. Auot pa.

Recollections of Childhood in Tiwi

One of the more vivid recollections of my childhood was that of a Toyota Coaster, a mini bus servicing the big hotels in Legaspi— Mayon Im...